Uitgangspunten

Een nieuwe tijd vraagt om andere uitgangspunten
Deze tijd kenmerkt zich door nieuwe uitdagingen, waarbij beleidsmakers mondiale problemen moeten vertalen in lokale oplossingen die niet los staan van de omgeving en de politiek-cultuur-historische context. 

Dit leidt tot benoeming van vijf kernthema’s:

1. Belang van natuur: mondiaal zien we een enorm verlies van biodiversiteit met als gevolg verlies van veerkracht in het landschap. In Nederland werd onlangs duidelijk dat het sneller gaat dan in vele andere landen. 
2. Klimaat: klimaatverandering door menselijk handelen met als gevolg toename van extreme weersomstandigheden. Dit kwam ook dichterbij met de recente overstromingen in Nederland, België, Duitsland, Spanje maar ook in India en China en bosbranden in vele delen van de wereld.
3. Sociaal: decennia van focus op maximalisatie van financieel rendement middels marktwerking heeft geresulteerd in minder aandacht voor sociaal ‘kapitaal’ (zorg, onderwijs, gemeenschapszin, sociale woningbouw). Duidelijk is geworden dat door de combinatie van snelle technologische ontwikkeling en sociale media een toename van polarisatie is ontstaan, waarbij het politieke midden wordt uitgehold. Dit is een mondiale trend, die lokaal in Nederland ook geassocieerd wordt met vervreemding, landschapspijn en verlies aan herkenbaarheid en erfgoed. Inmiddels heeft het nieuwe coalitie-akkoord dit gesignaleerd en beloofd deze zaken integraal op te pakken.
4. Placemaking: een strategie voor het creëren van succesvolle innovaties in de ruimtelijke ontwikkeling, waarbij in de ontwerpfase niet zozeer alleen de vastgoedpartijen en/of de gemeente de experts zijn, maar de gebruikers als gelijkwaardige experts worden opgevoerd. Wanneer vanuit dat startpunt wordt vertrokken is de kans op succes veel groter en daarmee op vertraging (bezwaarschriften) veel kleiner. 
5. Huisvesting: de toenemende schaarste in de woningmarkt met name voor sociale woningbouw en starters. Op nationaal en internationaal niveau wordt een deel van bovenstaande thema’s opgepakt in verdragen en beleidsintenties. Internationaal gezien zijn de belangrijkste: het VN Biodiversiteitsverdrag, het VN Klimaatverdrag, VN Food Summit, en de EU Green Deal (waarin veel van bovenstaande samenkomt op EU-niveau). Het hoeft geen betoog dat dit zijn weerslag heeft op het nationale beleid: klimaat en biodiversiteit zullen de komende decennia bepalend zijn voor veel ontwikkelingen in Nederland die te maken hebben met ruimtelijke ordening. Daarnaast is er internationaal en ook in Nederland, brede consensus dat we in 2030 de 17 duurzaamheidsdoelen (Sustainable Development Goals, SDGs) moeten bereiken. Ook in de gemeente Gooise Meren zijn mensen actief om deze doelen te behalen. 

Bovenstaande kernthema’s worden ook door de gemeente Gooise Meren herkend: in het kader van de omgevingswet – welke naar verwachting op 1 juli 2022 in werking treedt – is in maart 2021 het Koersdocument Gooi en Vechtstreek gepubliceerd. Hierin worden acht thema’s benoemd, waarbij naast wonen, economie en mobiliteit, een even groot belang gehecht wordt aan de thema’s biodiversiteit, landschap & cultuurhistorie, veenweidegebied, water, klimaatadaptatie & energietransitie. 

Tenslotte is de afgelopen jaren met de vele veranderingen in ons landschap het belang van burgerparticipatie toegenomen. Vaak zien we dat bestuurders wel meningen willen peilen, maar de besluitvorming angstvallig in eigen hand houden. Dat wekt bij burgers het gevoel op dat de politiek ver afstaat van wat de mensen bezighoudt. Het leidt tot frustratie en afnemend vertrouwen in de overheid.
Dit sluit aan op het hierboven genoemde thema “placemaking”. Een zorgvuldig proces met goede communicatie kan veel frustratie voorkomen.

Samengevat: woningbouw, biodiversiteit, klimaat, sociaal welzijn, burgerparticipatie en financieel rendement op basis van lange termijn risicobeheer worden bepalend om toekomstbestendig duurzaam te zijn, ook bij lokale ontwikkelingsprojecten.